Ý NGHĨA CỦA SỐ 4 TRONG ĐẠO PHẬT ( 1 )

Ý NGHĨA 1 : TỨ DIỆU ĐẾ

Tứ là bốn. Diệu là kỳ diệu, là quý báu, là màu nhiệm, là tốt đẹp, là cao quý, là cao thượng. Đế là sự chắc chắn, rõ ràng, đúng đắn nhất. Đế còn có nghĩa là chân lý cao cả, là sự thật bất di bất dịch.

1.- Khổ đế:

Khổ đế là sự thật rõ ràng, là chân lý chắc chắn cho thấy tất cả nỗi khổ đau của mọi chúng sinh trên trần thế này đều phải gánh chịu, như sinh sống là có khổ, đau ốm là khổ, già nua là khổ, chết là khổ v.v…Những nỗi khổ ấy tràn ngập trên thế gian, trong cuộc sống của con người, của chúng sinh, làm cho chúng sinh chìm ngập trong nỗi khổ mênh mông như biển cả. Vì vậy đức Phật thường ví cuộc đời là một biển khổ mênh mông.

2. Tập đế:

Tập đế là chân lý chỉ rõ nguyên nhân nguồn gốc của thực trạng đau khổ ở trần gian. Tập có nghĩa là nhóm lại, gộp lại. Vì vậy tập đế còn có nghĩa là tập hợp những lý do vì đâu có những nỗi khổ ấy? Con người và chúng sinh nói chung thấy khổ, biết khổ trong cuộc sống của mình, nhưng thực ra không biết được nguyên nhân sâu xa gây ra nỗi khổ của mình. Đức Phật đã chỉ rõ: do vô minh che lấp nên người đời không nhận ra thực tướng của vạn vật mà cứ tham đắm chạy theo cái hư ảo nên tạo ra nghiệp. Đó là nguyên nhân của đau khổ.

3. Diệt đế:

Diệt đế là chân lý thực sự nói về về cảnh giới tốt đẹp mà chúng sinh đạt được khi đã diệt trừ những nỗi khổ cùng những nguyên nhân gây ra đau khổ và được giải thoát. Đó là sự chấm  dứt khổ đau. Diệt tức là tịch diệt, nghĩa là không còn khổ lụy sinh tử luân hồi nữa. Khi đó liền chứng đắc được cảnh giới Niết bàn (Hữu dư Niết bàn). Khi xả bỏ huyễn thân, thân tứ đại không còn (chết, tịch, tịch diệt nay nhập Niết bàn), khi đó gọi là Vô dư Niết bàn. Diệt đế còn  được gọi là Niết bàn.

4. Đạo đế:

Đạo đế là con đường, là phương pháp hữu hiệu để diệt trừ đau khổ. Đó là chân lý đưa đến cảnh giới Niết bàn. Hay nói khác đi, đó là những phương pháp đúng đắn đưa ta đến con đường diệt mọi đau khổ và để được an lạc. Trong phần nói về Đạo đế, Đức Phật đã vạch ra con đường để mọi chúng sinh có thể đi theo để thoát khỏi những nỗi thống khổ và đến nơi an vui tự tại.

o0o

Giáo lý Tứ Diệu Đế là một giáo lý căn bản của đạo Phật, là nguyên lý hành đạo có tính thực nghiệm cao. Giáo lý này nói về bốn sự thật cao thượng được trình bày căn cứ trên luật nhân quả.